దేహమే దేవాలయం
మన దేహమే ఒక దేవాలయం. మన దేహమనే దేవాలయాన్ని చూసే భౌతిక ప్రపంచంలో దేవాలయాల నిర్మాణం జరిగింది. సుప్రభేద ఆగమం మంటపాల నిర్మాణాన్ని మన శరీరంతో పోల్చింది. దీని ప్రకారం మన శిరస్సే గర్భగృహం. శిఖయే గర్భాలయ శిఖరం. చేతులే ప్రాకారం. తొడలే సౌభాగ్య మంటపం. మోకాళ్లే మహాద్వారం. మన నాడులే స్తంభాలు. జిహ్వయే మహాఘంట. బ్రహ్మరంధ్రమే గర్భగృహ ద్వారం. ఇలా చూసుకుంటూ పోతే మన శరీరంలోని ప్రతి అవయవానికీ దేవాలయంలో ఏదో ఒక విభాగంతో పోలిక కనిపిస్తుంది. జ్ఞానులకు, యోగులకు వారివారి దేహాలే దేవాలయాలు. వారి హృదయాలలో భగవంతుడిని ఆరాధించడమే మానస పూజ.
దేవాలయాల్లో చేసేది కేవలం బాహ్యపూజే. మానస పూజ చేసే సాధకుడు తన దేహమనే దేవాలయంలోని ద్వారాలను దాటి గర్భాలయంలో ఉన్న పరమాత్మను తన ఆత్మగా గుర్తించగలుగుతాడు. అయితే ప్రతి దేవాలయంలోనూ మంటపాలు ఉండవు. తిరుపతి, కాళహస్తి, కంచి వంటి గొప్పగొప్ప దేవాలయాల్లో ఈ మంటపాలు ఉంటాయి. వాటినే పూర్ణదేవాలయాలు అని పిలుస్తారు. అరుణంలోని ‘అష్టాచక్రా నవద్వారా’ అనే మంత్రంలో అష్టచక్రాల గురించి ప్రస్తావన ఉంటుంది. ఇదే విధంగా యోగోపనిషత్తులలోను, శివసంహితలోను, భాగవతాది పురాణాల్లోనూ ఈ చక్రాల ప్రస్తావన ఉంటుంది. మన శరీరంలో ఒక్కో చక్రం దేవాలయంలో ఒక్కో మంటపం. మూలాధార చక్రమే మహాద్వారం. స్వాధిష్ఠాన చక్రమే సౌభాగ్య మంటపం. మణిపూరక చక్రమే యోగమంటపం. అనాహత చక్రమే నవరంగ మంటపం. విశుద్ధి చక్రమే అంతరాళ మంటపం. మన శరీరంలోని చక్రాలను, వాటి విధులను పరిశీలిస్తే దేవాలయాల్లోని మంటపాలతో సారూప్యత కనిపిస్తుంది. ఇటువంటి సారూప్యతలున్నాయి కాబట్టే మన పూర్వీకులు దేవాలయాలకు వెళ్లాల్సిందిగా అందరినీ ప్రోత్సహించేవారు. ఆ నిర్మాణాలను చూస్తే ఆత్మ చైతన్యం కలుగుతుందని భావించేవారు.స్వామి సరూపానందేంద్ర సరస్వతి
